Binnen de lokale politiek komt soms de ene moeilijke term na de andere voorbij. Dit zien we helaas ook vaak terug in de communicatie vanuit de gemeente naar de inwoners toe. Erg onzinnig als je het ons vraagt, want wie hier niet dagelijks mee te maken heeft, wordt het onnodig lastig gemaakt. Omdat wij er voor de inwoners zijn, hebben wij daarom een begrippenlijst opgesteld onder het mom van: Moeilijk termen begrijpelijk uitgelegd.
Aardwarmte
Warmte uit onze ondergrond is een duurzame vorm van energie. Voor aardwarmte moet honderden meters tot een paar kilometer diep geboord worden. Uit de diepte wordt warm water omhoog gepompt. Afhankelijk van de temperatuur kan die warmte gebruikt worden voor verwarming of het opwekken van elektriciteit.
Adviescommissie
Om adequate besluiten te nemen, moet het college goed zicht hebben op de gevolgen van die keuzes. Daarom laten B&W zich adviseren door uiteenlopende commissies van inwoners met een bepaalde deskundigheid en betrokkenheid.
Agendacommissie
De agendacommissie vergadert om de voorlopige agenda’s voor de vergaderingen en bijeenkomsten van de gemeenteraad vast te stellen. Tijdens hun vergadering bepaalt de commissie welke onderwerpen op de agenda komen en in welke volgorde. In de agendacommissie zitten vier raadsleden en de burgemeester.
Algemene beschouwingen
De algemene beschouwingen zijn de jaarlijkse besprekingen tussen het college en de gemeenteraad over de gemeentebegroting.
Ambtenaar
Een ambtenaar is iemand die in is dienst van de overheid. Raadsleden daarentegen zijn, net als wethouders, politieke ambtsdragers. Zij hebben geen arbeidsovereenkomst en zijn dus geen ambtenaar
Amendement
Een amendement is een voorstel tot wijziging op een ingediend raadsvoorstel.
Auditcommissie
De auditcommissie staat de gemeenteraad terzijde bij financiële onderwerpen. Het is een afstemmingsoverleg over zaken die betrekking hebben op de accountant. De auditcommissie brengt advies uit aan de gemeenteraad over dit onderwerp.
Beeldvormende vergadering
Tijdens de beeldvormende vergadering winnen de raadsleden belangrijke informatie in. Dat doen ze door te spreken met inwoners, organisaties en het college. Gedurende deze bijeenkomst is er nog geen sprake van een politiek debat of het uitdragen van een politieke mening.
Begroting
De begroting geeft een overzicht van de plannen voor het komende jaar, de kosten ervan en hoe de plannen betaald gaan worden (bijvoorbeeld door lastenstijging). Het college stelt de begroting op. De raad bespreekt de begroting en stelt de begroting vast.
Bespreekstuk
Een bespreekstuk is een stuk dat wel in de raad wordt besproken, in tegenstelling tot een hamerstuk. Het is een voorstel waarover in de raadsvergadering discussie plaatsvindt.
Beëdiging raadsleden
Raadsleden moeten, voordat zij hun functie kunnen uitoefenen, een ambtseed afleggen. Hierin beloven zij trouw aan de Grondwet. Afhankelijk van de levensovertuiging van het raadslid kan hij of zij ook trouw zweren. Wethouders, griffiemedewerkers, de burgemeester en fractieleden van buiten de raad zijn tevens verplicht de ambtseed af te leggen.
Besluitvormende raadsvergadering
Gedurende deze vergadering besluit de raad over de voorstellen de geagendeerde voorstellen.
Burgemeester
De burgemeester vormt samen met de wethouders het dagelijks bestuur van de gemeente. Daarnaast heeft hij eigen taken en bevoegdheden. Zo is hij verantwoordelijke voor de openbare orde en veiligheid én is hij de voorzitter van de gemeenteraad.
Burgerinitiatief
Als inwoner heb je het recht om een onderwerp of voorstel op de agenda van de gemeenteraad te plaatsen. Dit wordt een burgerinitiatief genoemd. De raad is verplicht om dit punt mee te nemen en zich erover te beraadslagen.
Coalitie
De partijen die wethouders leveren, worden de coalitiepartijen genoemd. Zij hebben (in de meeste gevallen) gezamenlijk een meerderheid in de gemeenteraad.
Coalitieakkoord
Het coalitieakkoord is een plan opgesteld door de partijen die samen de coalitie vormen. In dit plan staat beschreven wat ze de komende vier jaar gaan doen en willen bereiken.
College van Burgmeester en Wethouders (B&W)
Het college van burgemeester en wethouders (B&W) vormt het dagelijks bestuur van de gemeente. Zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de besluiten die de gemeenteraad neemt. Het college is verantwoording schuldig aan de raad.
Energietransitie
De energietransitie is -in zijn essentie- de overgang van een energiesysteem gebaseerd op fossiele energiebronnen naar een energiesysteem gebaseerd op duurzame en CO2-neutrale energiebronnen. Ofwel de overgang van het gebruik van kolen, olie en gas naar het gebruik van zon, wind en water als bron van energie.
Fractie
Alle raadsleden en fractieleden van buiten de raad, van één politieke partij, vormen samen de fractie van die partij.
Fractievoorzitter
De fractievoorzitter geeft leiding aan de politieke fractie. Hij of zij zal het woord voeren bij de belangrijke debatten.
Geheimhouding
Soms beslist het college van B&W dat er voor een bepaald agendastuk geheimhouding wordt opgelegd. Dit agendastuk wordt dan in een besloten vergadering behandeld. Op dat moment wordt ook besloten tot wanneer de informatie het geheim is. Uiteindelijk wordt alles ooit openbaar.
Gemeenteraad
Het hoogst politieke orgaan en daarmee de ‘baas’ van de gemeente. De gemeenteraad bepaalt namelijk in hoofdlijnen het gemeentebeleid. Daarnaast controleert zij of het college (de burgemeester en de wethouders) het beleid goed uitvoert. De belangrijkste taak van de gemeenteraad is om, namens de inwoners van de gemeente, besluiten te nemen. Dit gebeurt in de maandelijkse besluitvormende raadsvergadering, die plaatsvindt in de raadszaal van het gemeentehuis.
Geothermie
Aardwarmte of geothermie is thermische energie, warmte, uit de aarde. Er kan energie worden gewonnen door gebruik te maken van het temperatuurverschil tussen het aardoppervlak en diep in de aarde gelegen warmtereservoirs. Bij winning op grotere diepte of bij hogere temperatuur wordt eerder gesproken over geothermie.
Griffie
Ambtelijke ondersteuning van de gemeenteraad. De griffie draagt de verantwoordelijkheid om het besluitvormingsproces van de raad zo goed mogelijk te laten verlopen.
Hamerstuk
Een hamerstuk betekent dat fracties akkoord zijn met het voorstel, voorafgaand aan de vergadering. Hierover hoeft vervolgens in de raadsvergadering dus niet meer over gesproken te worden.
Hoorzitting
Een hoorzitting wordt ook wel een inspraak- of inloopbijeenkomst genoemd en wordt georganiseerd door het college om de mening te horen van burgers, maatschappelijke organisaties en/of instellingen over bepaalde onderwerpen. In de regel wordt er geen discussie gevoerd tijdens een hoorzitting.
Initiatiefvoorstel
Een initiatiefvoorstel is een voorstel dat door een raadslid wordt gemaakt, ingediend en op de agenda van de raad wordt geplaatst. Vervolgens beslist de voltallige raad of het wordt aangenomen of verworpen.
Ingekomen stukken
De griffie legt elke twee weken een lijst met ingekomen stukken voor aan de gemeenteraad. Op deze lijst staan alle ingekomen brieven vermeld, die aan de raad zijn gericht.
Inspreken
Iedere inwoner heeft het recht om in te spreken. Op deze manier kan iemand de raad duidelijk maken hoe hij of zij over een bepaald onderwerp denkt. De inspreker moet vooraf melden bij de griffie, dat hij van het spreekrecht gebruik wil maken.
Interactieve beleidsvorming
Beleidsplannen waarbij inwoners vanaf het begin worden betrokken.
Interpellatie
Een interpellatie is een politiek instrument om politiek gevoelige onderwerpen aan de orde te stellen. Tijdens een interpellatiedebat stelt het raadslid een collegelid vragen over een bepaald onderwerp.
Interruptie
Interruptie is het in de rede vallen van iemand die in de vergadering aan het woord is. De interruptie gaat niet af van de spreektijd.
Kiesdeler
Het totaal aantal uitgebrachte stemmen bij een verkiezing gedeeld door het aantal zetels wordt de kiesdeler genoemd.
Metropoolregio
De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) is een samenwerkingsverband tussen 23 gemeentes in de provincie Zuid-Holland. Deze samenwerking beoogt enerzijds betere bereikbaarheid en anderzijds economische vernieuwing.
Mondelinge vragen
Een raadslid kan tijdens de raadsvergadering gebruik maken van mondelingen vragen om meer duidelijkheid te krijgen over een bepaald onderwerp. Daarnaast kan een raadslid een mondelinge vraag stellen aan het college om bijvoorbeeld hun mening te krijgen over een bepaalde kwestie.
Motie
In een motie wordt een oordeel, wens of verzoek naar het college uitgesproken. Een motie is een politieke verklaring en kan bijvoorbeeld gaan over een voorstel waar de raad een besluit over neemt. Een motie wordt altijd schriftelijk ingediend bij de voorzitter van de raad (de burgemeester). Het college is niet verplicht om een motie uit te voeren. Echter, voert het college een aangenomen motie niet uit, dat heeft het college wel iets uit te leggen. Wordt deze verklaring niet geaccepteerd, dan kan er een motie van treurnis, afkeuring of (erger) wantrouwen aangenomen worden.
Motie van afkeuring
In een motie van afkeuring wordt het beleid van een bewindspersoon afgekeurd.
Motie van treurnis
Een motie van treurnis is een motie waarin wordt uitgesproken dat men het verloop van zaken of een houding van degene, tegen wie de motie is gericht, betreurt.
Motie van wantrouwen
Een motie van wantrouwen is bijzonder en doorgaans niet veel voorkomend. Een motie van wantrouwen kan een motie zijn waarin expliciet het vertrouwen in een wethouder en/of het college wordt opgezegd. Wanneer zo’n motie wordt aanvaard, dan treedt de wethouder af of kan daartoe worden gedwongen.
Ombudsman
Een ombudsman is een onafhankelijke en onpartijdige organisatie. Het woord ‘ombudsman’ komt uit het Zweeds en betekent ‘vertegenwoordiger’. Een ombudsman vertegenwoordigt je wanneer je een klacht hebt over de overheid of een organisatie. Hij of zij onderzoekt de klacht en doet daarover een uitspraak.
Omgevingsvisie
De omgevingsvisie is een integrale langetermijnvisie van de gemeente voor de leefomgeving en haar grondgebied. Het Rijk maakt een nationale omgevingsvisie, de provincie een provinciale omgevingsvisie en de gemeente een gemeentelijke omgevingsvisie.
Oordeelsvormende raadsvergadering
In de oordeelsvormende vergadering komen de onderwerpen van de beeldvormende bijeenkomst weer aan bod. Tijdens deze bijeenkomst gaan de raads- en burgerleden het debat met elkaar aan. Daarin wisselen zij de partijstandpunten met elkaar uit.
Oppositie
De oppositie wordt gevormd door de partijen die geen wethouder hebben geleverd. Zij zijn dus niet in de uitvoerende macht vertegenwoordigd.
Presidium
De fractievoorzitters van alle partijen die een zetel hebben in de gemeenteraad vormen samen het presidium. Zij houden nauwkeurig alle procedures in de gaten en het functioneren van de gemeenteraad in algemene zin. De burgemeester is aanwezig bij de vergaderingen van het presidium, net als de griffie, die verantwoordelijk is voor de ondersteuning.
Politieke partij
Vereniging van mensen die over verschillende onderwerpen ongeveer hetzelfde denken.
Quorum
Het quorum is het minimum aantal aanwezigen dat bij een vergadering aanwezig moet zijn om een rechtsgeldig besluit te kunnen nemen. Zo mag de raadsvergadering alleen doorgaan wanneer minimaal 50% van de raadsleden aanwezig is.
Raadsvergadering
Een samenkomen van de gemeenteraad om de onderwerpen op de agenda te behandelen. Tijdens de vergadering worden de besluiten genomen. Het uiteindelijke doel is te komen tot een meerderheidsstandpunt op basis van argumentatie of overtuiging. Daarna is het aan het college van burgemeester en wethouders om over te gaan op de uitvoering van de genomen besluiten.
Raadsvoorstel
Een raadsvoorstel komt van het college, van een of meerdere raadsleden, het presidium of een groep burgers door middel van een burgerinitiatief voorstel. In een raadsvoorstel kan een nieuw beleid worden voorgesteld, maar ook een procesverandering. Tijdens de raadsvergadering wordt besloten over het voorstel.
Raad van State
De Raad van State is een van de Hoge Colleges van Staat in Nederland, met twee politiek-bestuurlijke taken. Het is zowel een belangrijk adviesorgaan van de regering als de hoogste rechtsprekende instantie, die een uitspraak kan doen over een geschil tussen burger en overheid.
Rekenkamercommissie (RKC)
De Rekenkamercommissie is een onafhankelijk orgaan dat onderzoek doet naar het gemeentelijk beleid en de totstandkoming daarvan.
RES
De RES is een document waarin de regio’s voor 2030 en 2050 opgaven uitwerken voor duurzame elektriciteitsopwekking en voor energiebesparing en warmte. Duurzame mobiliteit, landgebruik of landbouw kunnen ook worden opgenomen, maar zijn niet verplicht.
Restzetel
Na het bepalen van de kiesdeler wordt het aantal stemmen per fractie gedeeld door de kiesdeler. De uitkomst hiervan (naar beneden afgerond) geeft het aantal volle zetels dat wordt toegewezen aan een partij. Vervolgens worden de restzetels verdeeld. Dit is een ingewikkelde berekening volgens het systeem van de grootste gemiddelden.
Schriftelijke vragen
Soms wenst een raadslid meer informatie van het college overeengekomen besluit. Het raadslid kan dan schriftelijke vragen stellen door deze in te dienen bij de voorzitter van de raad. In de praktijk loopt dit via de griffie. Bijzonder aan deze schriftelijke vragen is dat de andere raadsleden én de lokale media ook worden geïnformeerd.
Stemverklaring
Met een stemverklaring geeft een raadslid kort aan waarom zijn partij voor of tegen een voorstel stemt. De stemverklaring mag worden gegeven bij de stemming over een raadsvoorstel.
Veiligheidsregio
Een veiligheidsregio is een samenwerkingsverband op het terrein van brandweerzorg, rampen- en crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening, openbare orde en veiligheid. Pijnacker-Nootdorp is onderdeel van veiligheidsregio Haaglanden. Deze veiligheidsregio bestaat verder uit: Delft, Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer.
Verkiezingen
Elke vier jaar kiezen de inwoners van de gemeente (iedereen van 18 jaar en ouder) tijdens de gemeenteraadsverkiezingen degene die hen mogen vertegenwoordigen in de gemeenteraad. Van deze termijn van vier jaar wordt alleen afgeweken als er sprake is van een gemeentelijke herindeling. De verkiezingen zijn voor de periode 2022-2026 op 16 maart.
Verkiezingsprogramma
In het verkiezingsprogramma staan alle plannen van een politieke partij voor de komende vier jaren. Die van ons heb je hierboven kunnen lezen. Het verkiezingsprogramma is voor Gemeentebelangen een leidraad voor de komende periode 2022-2026 en voor jou een indicatie van wat je kunt verwachten van ons.
Voorkeursstemmen
Wanneer iemand niet op een verkiesbare plek op de lijst staat, maar het aantal stemmen op die persoon is minimaal 25% van de kiesdeler én het zijn er meer dan iemand die wel op wel een verkiesbare plek staat, dan kan diegene met voorkeurstemmen alsnog gekozen worden om lid te worden van de gemeenteraad.
Wethouder
Een wethouder wordt benoemd door de gemeenteraad. Samen met de burgemeester vormen de wethouders het college van burgemeester en wethouders (B&W) en besturen zij de gemeente. Het aantal wethouders is afhankelijk van het aantal raadsleden en dus van het aantal inwoners. Iedere wethouder heeft zijn of haar eigen taakgebied, bijvoorbeeld onderwijs of economie. De wethouder komt op voor de belangen van zijn of haar taakgebied. Wethouders hebben hierover overleg met ambtenaren van het Rijken de provincie.
Zetel
Een zetel is letterlijk een plek in de gemeenteraad. De gemeente Pijnacker-Nootdorp heeft 31 raadsleden en dus 31 zetels te verdelen bij de verkiezingen. Dit aantal is afhankelijk van het aantal inwoners.